اثرات تغییرات پوشش زمین و کاربری اراضی بر فرسایش بادی و وقوع روزهای غبارآلود در منطقهی شهریار

منطقه ی شهریار در دهه های اخیر شاهد افزایش روزهای غبارآلود بوده است. به منظور منشاء یابی گرد و غبار و اثرات پوشش زمین در وقوع فرسایش بادی و روزهای غبار آلود این منطقه از تصاویر ماهواره ای لندست و نقشه های تراکم پوشش گیاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش گیاهی با تراکم بالای 75% ، از بین رفته و بیشتر مساحت منطقه دارای تراکم بسیار پایین (کمتر از 25%) است. جهت باد غالب در ایستگاه شهریار شمال غربی می باشد. بررسی فرسایش منطقه بر اساس مدل اریفر نشان داد که این منطقه ی شهریار در کلاس خطر بسیار زیاد قرار دارد که فرسایش زیاد با جهت وزش باد غالب در منطقه منطبق است. بررسی آماری روزهای غبارآلود نشان داد فراوانی وقوع گرد و غبار و فصول رخداد آن در ایستگاه ایلام (ایستگاه شاخص) در مقایسه با ایستگاه شهریار متفاوت بوده به گونه ای که بیشترین فراوانی این پدیده در ایستگاه ایلام در تیر ماه (جولای) رخ داده و در فصل پاییز فاقد این پدیده می باشد. در منطقه شهریار بیشترین فراوانی روزهای غباری به ترتیب در خرداد ماه (ژوئن) و آذرماه ( دسامبر) است. در نتیجه عوامل محلی در وقوع پدیده روزهای غباری منطقه ی شهریار بر عوامل فرا منطقه ای مسلط می باشند.   abstract shahriar region has been facing the increasing of dusty days during recent decades. in order to find the source of dust and the effects of land cover on wind erosion and dusty days in shahriar region, we used satellite images (landsat) and plant cover density maps. the results showed that plant cover with density over %75 has been lost and the most area has very low density (less than %25). the dominant direction of wind is nw. irifr model showed that shahriar region is located in the high danger class of wind erosion that adjusts with its dominant wind. the statistic analysis of dusty days showed that their frequency and their happening seasons in ilam station is different from shahriar station, so that the most frequency of this phenomena has occurred in ilam station during july and has not been seen this phenomena in this station during fall. meanwhile, the most frequency of dusty days happened respectively during june and december in shahriar station. thus, local factors in comparison with extra-regional ones has more importance on dusty days in shahriar region.   keyword: dusty days, wind erosion, ndvi index, land use change, shahriar region, local factors.